Łódź, 5.05.2020
Forum Środowisk Sztuki Tańca
forumtanca@gmail.com
Szanowny Pan Prof. Piotr Gliński
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Szanowna Pani Wanda Zwinogrodzka
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego
do wiadomości Szanownej Pani dr hab. Aleksandry Dziurosz
Zastępcy Dyrektora Instytutu Muzyki i Tańca
Szanowny Panie Premierze, Szanowna Pani Minister,
Jako Stowarzyszenie Forum Środowisk Sztuki Tańca zrzeszające środowisko tańca współczesnego i współczesnych form tańca, wypracowaliśmy postulaty, które chcielibyśmy Panu przedstawić (zał. nr 1). Są one reakcją Forum Tańca na fakt, że znaczna większość tancerzy, twórców i pedagogów w naszym środowisku nie jest zatrudniona na etacie, lecz działa niezależnie lub jest związana z organizacjami pozarządowymi niegwarantującymi stałości pracy i zabezpieczenia socjalnego, lub z instytucjami obecnie zamkniętymi.
Prosimy o włączenie przedstawiciela naszego Stowarzyszenia w prace Zespołu Antykryzysowego przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zależy nam, by głos twórców i artystów tańca współczesnego również był słyszany i brany pod uwagę. Podjęliśmy również współpracę z Gildią Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych.
Ponadto od momentu wybuchu pandemii COVID-19 monitorujemy sytuację zawodową osób związanych ze sztuką tańca w Polsce. Uruchomiliśmy specjalną ankietę, w której badamy wysokość utraconych dochodów osób pracujących w branży tanecznej w dobie pandemii. Częściowe wyniki naszej ankiety również załączamy do niniejszego pisma (zał. nr 2). W okresie od 13.03.-24.04.2020 nasze środowisko utraciło 1 178 262 zł, więc średni utracony dochód na osobę wynosi 6810,76 zł. Zaledwie połowa ankietowanych (53,9 %) deklaruje, że dysponuje jakimkolwiek zabezpieczeniem finansowym (etat, oszczędności, najem, inne źródła).
Prosimy o pozytywne rozpatrzenie naszej prośby i włączenia naszego przedstawiciela z naszego Stowarzyszenia do prac Zespołu Antykryzysowego przy MKiDN.
Z wyrazami szacunku,
Zarząd Forum Tańca:
Jadwiga Grabowska (Majewska), Ryszard Kalinowski, Maciej Kuźmiński,
Sonia Nieśpiałowska-Owczarek, Maria Stokłosa
Załącznik nr 1.
POSTULATY FORUM ŚRODOWISK SZTUKI TAŃCA (FORUM TAŃCA)
przesłane do Gildii Reżyserów i Reżyserek Polskich przed 1-szym spotkaniem Zespołu Kryzysowego przy MKIDN 28.04.2020. Punkty 10-14 uzupełnione po konsultacjach środowiskowych w ostatnim tygodniu.
Znaczna większość tancerzy, twórców i pedagogów w naszym środowisku nie jest zatrudniona na etacie ani nie posiada innej stały formy zatrudnienia.
Wydarzenia są organizowane przez organizacje pozarządowe (zależne od grantów) lub we współpracy z zamkniętymi obecnie instytucjami.
APEL FORUM TAŃCA
1. Apelujemy o obecność przedstawiciela Forum Tańca w każdej komisji i debacie nt. pomocy artystom. Sztuka Tańca jest niezależną, posiadającą swoją specyfikę formą sztuki toteż potrzebuje innych rozwiązań niż np. Teatr czy Muzyka, mimo że wiele postulatów jest wspólnych.
2. Apelujemy o zapomogi dla twórców i pedagogów tańca w wysokości pensji minimalnej przyznawane na okres 3-6 miesięcy.
3. Apelujemy o niezwłoczne stworzenie systemu dopłat do czynszów sal i przestrzeni będących miejscem realizacji projektów twórczych i pedagogicznych dla artystów indywidualnych, kolektywów i organizacji pozarządowych działających w sferze kultury.
4. Apelujemy o rekomendacje do wypłacania wynagrodzeń za przygotowane, wykonane lub częściowo wykonane dzieła lub zlecenia dla osób zaangażowanych w realizację odwołanych projektów.
5. Apelujemy o umożliwienie powrotu do codziennych treningów, zajęć, prób do 6 osób na sali w kolejnym etapie łagodzenia obostrzeń (z wytycznymi typu: dezynfekcja, bez masek, dystans).
6. Apelujemy o jasny kalendarz kolejnych etapów, zasad i warunków możliwości przywracania prób, zajęć tańca, spektakli dla publiczności.
7. Apelujemy o stworzenie jasnych zasad i warunków możliwości przesuwania środków dotacyjnych na rok 2021.
8. Apelujemy o rekomendacje dla instytucji kultury, by tworzyć sieć/system wspierania twórców, poprzez aktywne wspieranie aktualnie rozwijanych przez artystów procesów twórczych, projektów i badań, włączenie ich w program instytucji na zasadzie:
• rezydencji,
• współorganizacji,
• zakupu koncepcji, scenariuszy, utworów do późniejszej realizacji,
• współfinansowania wynajmu pracowni czy sali do pracy,
• udostępnienia sali na próby,
• dostęp do scen na zasadach współpracy, współorganizacji,
9. Apelujemy o oddzielny program stypendialny na prace site – specific. W najbliższym czasie do teatrów pójść nie będzie można, ale taniec może zaistnieć w przestrzeniach nie teatralnych - galeriach, dworcach, ulicach, placach, parkach. Na pewno nie powinien zaistnieć w takiej przestrzeni za darmo.
10. Apelujemy by kolejne etapy planowanego wznowienie działalności instytucji kultury w okresie wychodzenia ze stanu epidemii COVID-19, a w szczególności etap umozliwienia realizacji działań w instytucjach kultury bez bezpośredniego kontaktu z publicznością (jak treningi tancerzy, prowadzenie zajęć, próby) były wprowadzane niezwłocznie i analogicznie do łagodzenia obostrzeń innych sfer życia publicznego (jak m.in. sport, rekreacja, siłownie).
11. Apelujemy o podjęcie wszelkich możliwych działań zmierzających do utrzymania liczby etatów tancerzy wykonawców oraz pedagogów tańca w instytucjach kultury i do ich sukcesywnego zwiększania po kryzysie związanym z epidemią,
12. Podatek od sprzedaży biletów na działania nie on line wynosi 8%, a na działania on line 23%(np. biletowany spektakl on line, zajęcia online). Apelujemy o zmianę tego stanu rzeczy.
13. Apelujemy o coroczne wcześniejsze ogłaszanie wyników programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: wyniki do końca lutego, a odwołania do końca marca.
Załącznik nr 2.
WYNIKI ANKIET FORUM TAŃCA
Straty finansowe środowiska tańca wynikające z pandemii wirusa SARS-CoV
Stowarzyszenie Forum Środowisk Sztuki Tańca utworzyło anonimową ankietę online, która ma na celu doraźne oszacowanie skali strat przedstawicieli/ek środowiska tańca w związku z decyzjami Rządu RP i władz samorządowych wstrzymującymi działalność kulturalną w Polsce, wynikającymi z zagrożenia zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 i rozwijającą się pandemią. Ankieta będzie aktywna do całkowitego zakończenia okresu wstrzymania działalności kulturalnej, dlatego Forum Tańca apeluje o ciągłe wypełnianie ankiet.
Forum Tańca na podstawie analizy ankiet proponuje instytucjom odpowiedzialnym za konkretny obszar rozwiązania dedykowane środowisku tańca i uwzględniające jego specyfikę.
Drugie cząstkowe wyniki ankiet dotyczą formularzy wypełnionych od 13 marca do 20 kwietnia 2020 roku. Przesłano łącznie 173 formularze, które wypełniły 164 osoby.
Wynika to z możliwości powtórnego wypełnienia ankiety w części dotyczącej dochodów, w przypadku zatrzymania realizacji kolejnych projektów i działań.
Wśród ankietowanych większość identyfikuje się jako: tancerki/rze (70,7%), choreografki/owie (67,1%) lub osoby pracujące w obszarze edukacji tanecznej (70,7%). Formularz wypełniany był także m.in. przez menadżerki/ów (8,4%), kuratorki/ów (2,4%), badaczki/y (6%), krytyczki /ów (1,8%) realizatorki/ów oświetlenia (0,6%), dramaturżki/gów (0,6%) i fotografki/ów tańca (0,6%).
Badanie uwzględnia dochody netto utracone w wyniku anulowania lub wstrzymania realizacji dzieł i zleceń wynikających zarówno z podpisanych jak i niepodpisanych, lecz uzgodnionych (ustnie, mailowo, poprzez umieszczenie w projekcie, etc.) umów. Sumy utraconych dochodów rozdzielone według tego kryterium kształtują się następująco:
1. Podpisane umowy o dzieło (325) i zlecenia (205) – 570 944zł , średnia: 3339,15 zł na osobę.
2. Niepodpisane, lecz uzgodnione umowy o dzieło (271) i zlecenia (110) – 607 268zł, średnia: 3510,22 zł na osobę.
3. W sumie środowisko utraciło 1 178 262 zł, więc średni utracony dochód na osobę wynosi 6810,76 zł.
Zaledwie połowa ankietowanych (53,9 %) deklaruje, że dysponuje jakimkolwiek zabezpieczeniem finansowym (etat, oszczędności, najem, inne źródła).
Pomimo zamknięcia dla publiczności wszystkich instytucji kultury, 63,5% ankietowanych deklaruje kontynuowanie aktywności zawodowej.
Wśród deklaracji i propozycji w jaki sposób realizować dalej projekty taneczne najczęściej pojawiały się:
- streamingi spektakli, które zostały zakontraktowane, lecz nie mogą być prezentowane dla publiczności
- możliwość prowadzenia prób w małych zespołach lub indywidualnie,
- prowadzenie zajęć online.
Jednocześnie wielu odpowiedziom towarzyszyły konkretne postulaty i propozycje, które obejmowały cztery obszary:
1. Znajdywanie systemowych, jasnych rozwiązań umożliwiających wypłacenie choć części środków z projektów, których realizacja następuje w stopniu ograniczonym lub została przełożona na nieokreślony czas. Dotyczy to w szczególności projektów realizowanych ze środków publicznych.
2. Wskazanie, być może w kilku wariantach, możliwych dat zakończenia stanu zagrożenia epidemiologicznego i sformułowanie konkretnych propozycji co do terminarza aktualnego oraz przyszłego sezonu artystycznego.
3. Stworzenie systemu wsparcia prowadzenia działalności „w trybie online”, uwzględniającego potencjalnie: konkurs dotacyjny umożliwiający finansowanie takich działań; stworzenie platformy wiedzy i wsparcia dla osób starających się przenieść część swojego procesu dydaktycznego w format wirtualny.
4. Zagwarantowanie odpowiednio wysokiego poziomu wsparcia dla osób pracujących w sektorach kulturalnych/kreatywnych uwzględniającego ulgi podatkowe, zapomogi, rekompensaty, itp.
WNIOSKI:
Dzięki coraz większej liczbie odpowiedzi, ankiety stają się także coraz bardziej istotne. Jednocześnie, coraz bardziej widoczna jest skala problemu. Już 164 osoby poniosły straty w sumie znacznie przekraczające milion złotych, a środowisko tańca jest wielokrotnie większe.
Proponowane dotychczas przez Rząd RP zabezpieczenia (2000zł brutto) pokrywają mniej niż jedną trzecią średniego, już utraconego dochodu, a w planach „odmrażania” gospodarki otworzenie teatrów i domów kultury pojawia się dopiero w ostatnich etapach.
W tym kontekście bardzo istotne są odpowiedzi ankietowanych dotyczące ich planów prowadzenia dalszej działalności artystycznej. Aktualne wpisy jeszcze mocniej pokazują, że przeniesienie szeroko pojętego tańca w przestrzeń wirtualną jest nie do zrealizowania. Wynika to zarówno z nieprzekładalności realnego kontaktu z widzem/partnerem na przekaz elektroniczny, jak i oczywistych ograniczeń technicznych.
Uwagi i propozycje ankietowanych, poza wskazywaniem na konieczną znacząco wyższą i szybką pomoc publiczną, zmierzają ku stworzeniu realnego planu „odmrażania kultury”.
W obliczu aktualnej sytuacji niezwykle istotnym krokiem wydaje się wskazanie terminu i stworzenie precyzyjnych zasad stopniowego otwierania instytucji kultury. W pierwszej kolejności dla samych pracowników – umożliwiając im treningi i prowadzenie prób – a dalej także dla widzów.
Wprowadzenie realnego planu, uwzględniającego przewidywane daty i formy ponownego uruchamiania instytucji kultury powinno być prowadzone jednocześnie z innymi formami wsparcia artystów.
Najważniejszy jest odpowiednio wysoki poziom bezpośredniej pomocy finansowej (np. zapomogi), ale niezbędne wydaje się także wsparcie w prowadzeniu działalności online (merytoryczne oraz finansowe) lub wzmocnienie mechanizmów wspomagania przebranżowienia artystów tańca.
Autor ankiety: Tomasz Ciesielski
Współpraca: Sonia Nieśpiałowska – Owczarek
Opracowanie wstępnych wyników ankiet: Tomasz Ciesielski
Link do ankiety: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIp ... DrdXt6kBUM